WAT IS ACT?
ACT – Lichte, speelse en vrolijke therapie
Acceptance and Commitment therapie (ACT) is een bewezen effectieve, speelse en lichte vorm van gedragstherapie die ingezet kan worden bij diverse psychische problemen waaronder somberheidsklachten, stress, onzekerheid en negatief zelfbeeld, verlies en rouw, angst en levensfaseproblematiek. ACT is een methode die voor iedereen toegankelijk is en praktisch toepasbaar. Niet alleen inzetbaar bij psychische problemen maar ook bij het verhogen van je kwaliteit van leven en het vergroten van je persoonlijke veerkracht. ACT zorgt voor een vrolijke, speelse levenshouding waarbij pijn en angst die ook bij het leven horen op de koop worden toe genomen.
Het vergroten van je psychologische flexibiliteit
Het doel van ACT is om je psychologische flexibiliteit te vergroten, oftewel je vermogen om aanwezig te zijn in het moment, je open te stellen voor alles wat er is en te doen wat voor jou echt belangrijk is. Je leert hoe je de impact en de invloed van gedachten, gevoelens en situaties kunt verkleinen ook als ze pijnlijk of moeilijk zijn (Acceptance) waarbij je tegelijkertijd actie kunt ondernemen om een waardevol en betekenisvol leven op te bouwen. (Commitment).
Hoe groter je psychologische flexibiliteit, hoe makkelijker je kunt omgaan met tegenslagen in je leven. Je wordt minder in beslag genomen door je gedachten en je bent beter in staat om in actie te komen met dat wat echt belangrijk is voor jou. Ook ben je veel meer gericht op ervaringen in het hier en nu, de dingen zien zoals ze werkelijk zijn en kun je meer ruimte maken voor moeilijke gevoelens en gedachten.
ACT Hexaflex
Om de psychologische flexibiliteit te vergroten wordt binnen ACT gewerkt aan zes verschillende processen.
Deze processen worden vaak uitgebeeld in het ACT Hexaflex model.
Van klacht naar veerkracht.
Contact met het hier en nu
flexibele aandacht versterken om je te verbinden met, te genieten van en te focussen op je huidige activiteiten.
Waarden
ontdekken wat jij echt belangrijk vindt in het leven, wat wil jij doen met je leven, hoe wil jij je gedragen, wat is jouw levenskompas?
Toegewijde actie
dingen gaan ondernemen op basis van je waarden. Doen wat er te doen is door commitment en moed.
Zelf als context
het creëren van een andere, meer flexibele relatie met jezelf
Defusie
loskomen van moeilijke en/of negatieve gedachten, zodat je ze ziet als gedachten en ze minder van invloed zijn op je handelen.
Acceptatie
ruimte maken voor je innerlijke ervaringen (gedachten, herinneringen, beelden, emoties, gevoelens, impulsen en lichamelijke sensaties) in plaats van ze te verdringen of te vermijden.
De geleerde ACT vaardigheden neem je de rest van je leven mee. Het leven is namelijk niet altijd leuk en je voelt je niet altijd blij en gelukkig. Iets wat we misschien wel zouden willen maar dat is niet de realiteit. Sommige dingen brengen we zelf tot stand en andere dingen overkomen ons die soms pijnlijk en verdrietig zijn, iets waar we zelf geen controle over hebben. Waar we wel controle over hebben, wat we wel kunnen beïnvloeden is de manier hoe we daarmee omgaan, dus ons eigen gedrag. Met ACT leer je daar de juiste keuzes in te maken. De kern van ACT is de filosofie dat het vechten tegen onvermijdelijke zaken uiteindelijk ten koste gaat van een waardevol leven.
MINDFULNESS
Waar je aandacht is, daar ben je! Heb jij het gevoel dat het leven aan je voorbij gaat? Dat je meer bezig bent met morgen of het verleden en niet meer echt kunt genieten van waar je op dit moment mee bezig bent? Al die gedachten die maar oppoppen waar je aandacht weer naartoe gaat? Dan wordt het tijd voor aandachtgerichte oefeningen, oftewel mindfulness.
Met mindfulness ervaar je hoe je dichter bij je gevoel komt, zonder erover te oordelen of er direct gevolg aan te geven en volledig bewust te zijn van je huidige ervaring. Je gaat momenten bewuster ervaren en intenser beleven. Mindfulness heeft niet het doel om je beter te voelen maar wel dat je beter gaat voelen, wat je in je dagelijkse leven kunt integreren.
Mindfulness en ACT
Een belangrijk onderdeel binnen de ACT therapie is mindfulness. Dit is een vorm van bewustzijn die ontstaat als je doelbewust aandacht geeft aan dingen zoals ze op dat moment zijn zonder erover te oordelen. Mindfulness is praktisch toepasbaar op de alledaagse dingen die voor jou misschien als vanzelfsprekend zijn of die je misschien nu negeert. Je gaat dingen ervaren zoals ze werkelijk zijn in plaats van zoals wij zouden willen dat ze zijn. Eigenlijk is mindfulness niets meer dan een aandachtsvaardigheid die iedereen zichzelf kan eigen maken. Het belangrijkste is dat je het dagelijks oefent om er vaardig in te worden en daar begeleid ik je bij.
SCHAAKBORD METAFOOR
Om de begeleiding te ondersteunen wordt binnen ACT veel gebruik gemaakt van oefeningen en metaforen. Dit zorgt voor herkenning, inzicht en uiteindelijk een andere levenshouding, zodat je sneller geneigd bent om de dingen te doen die voor jou belangrijk zijn. Een voorbeeld van een metafoor is de schaakbordmetafoor.
Om het idee te verhelderen dat jij je gedachten niet bent wordt het schaakbord vaak als metafoor ingezet. Vaak proberen we in ons hoofd emotionele problemen op te lossen, we proberen een manier te vinden om van onze angsten en onzekerheden af te komen. Dan gaan we proberen om positief te denken. Positieve gedachten en gevoelens zien we in deze metafoor als de witte schaakstukken en de negatieve gedachten en gevoelens zien we als de zwarte schaakstukken. Met de hoop dat de witte schaakstukken winnen zijn we het spel aan het spelen. Door deze metafoor kunnen we inzicht geven dat je hoofd vol zit met zowel positieve als negatieve gedachten en gevoelens en ben je ze dus allebei. Je bent dus eigenlijk het schaakbord zelf, het hoofd waarbinnen die gedachten met elkaar de strijd aan gaan. Dus als jij het bord bent, dan maakt het niet uit hoe de stukken op het bord staan en maakt het niet uit of zwart of wit wint. Het schaakbord geeft de ruimte aan al deze gedachten en gevoelens en jij kunt het bord gaan bewegen, oftewel je kunt jezelf in beweging brengen om te gaan doen wat voor jou belangrijk is.